Kirolaren alde onak (psikologia).

Kalera irteten bagara eta bertan kirolaren alde onak zeintzuk diren galdetuko bagenitu, denek erantzungo ligukete fisikoki hobeto egoteko ala estetika zaintzeko. Baina horretaz gain, beste zenbait aspektutan ere positiboa da kirola.

Kirola erregularki praktikatzeak, alor psikologikoan eragin positiboa du eta horren bitartez, eguneroko bizitza zoriontasun eta energia handiagoz eramatera laguntzen du, gure autoestimua handitzen baitu eta gustura sentitzen garelako. Horrenbestez, mentalki, ariketa egiteak, trastorno mental batzuengan eragin positiboa izaten du, adibidez, depresioa edo antsietatean.

Emakumeen kasuan bereziki, oso garrantzitsua da ariketa fisiko bat egitea. Honen inguruan ari garenean, ariketa suabe eta erraz baten inguruan ari gara berbaz. Nahikoa da astean hiru ordurekin. Honen bitartez, emakumea gusturago sentituko da bere gorputzarekin eta epe luzera ere efektua onuragarria izango da.

Hortaz, kirola egiteak ez tu fisikoa besterik lantzen, beste aspektu askok ere garapena jasaten dute eta horien artean nabarmentzekoa da psikologikoa. Gainera, horrek beste hainbat azpi-faktore lantzen ditu, hala nola, aurretik aipatutako, sentsazio positiboa, gustura egotea, etab.

Kirolaren alde onak.

Blog-ean zehar hitz egindakoa naiz haurrengan kirolak dituen alde positiboen inguruan, baina guztien gainetik hurrengo hauek goraipatuko nituzke:

- Haurra gizartean sartu, horren bitartez, zenbait arau barneratuko baititu.

    - Lotsa gainditzen ikasiko du eta lasaiagoa bilakatuko da.

   - Talde-lanean aritzen ikasiko du eta ez du beregan bakarrik pentsatuko, arauak, txandak eta iritziak errespetatu beharko baititu.

    - Errespontsabilitatea eta betebeharrak izango ditu.

    - Fisikoki: mugimendu koordinatu gehiago lortuko ditu.

    -  Hainbat aspektutan haziko da.

    - Fisikoki osoagoa izango da.

    -  Higienea eta osasuna zaintzen jakingo du.

Hortaz, bistakoa da, entretenigarria izateaz gain, zenbait balore transmititzeko ere balio duela kirolak haurrengan eta horien bitartez, etorkizunean pertsona zibilizatu eta errespetagarri bat izateko ere balio duela garapen honek.

Lesioen errekuperaketa.

Gaurkoan, lesioak sendatzeko sistema baten inguruan arituko naiz, artroskopiaren teknikaren inguruan hain zuzen ere.

Jasandako lesioaren arabera, kirolari bat egun gutxi batzuk egon ahal da geldi ala hainbat hilabete luze eta gogor.

Gaur egun teknologia ugari daude eta terapia berrien bidez, lesioak askoz lehenago osatzen dira. Metodo ezagun bat, artroskopiarena da.

Artroskopia, endoskopia mota bat da, zeinekin, mindutako artikulazioa barrutik ikus dezakezun. 4,5 mm besterik ez ditu aparatu honek.

Horren bitartez, diagnostiko errazak eman daitezke. Monitore baten bidez, barruko zonaldeak handiturik ikusten dira eta konponketa zailenak ere egin ditzake.

Teknika honek, asko errazten ditu beste teknika batzuk eta artroskopiaren bidez minik ez da jasaten. Gainera, txikia denez, infekzioak izateko arriskua ere urriagoa da, operazioak gutxiago irauten du, eta gaixoak errekuperazio normalago eta arinago bat jasaten du.

Baina artroskopiak ez du tratamenduetan soilik lagundu, irudien aurrerapen teknikoek ere berebiziko garrantzia izan baitute operazioak egiterako orduan.

Hala ere, nahiz eta lesio bakoitza desberdina izan eta bata bestea baino larriagoa den, teknologiaren aurrerapenek mesede handia egin diete kirolariei, orain arinagoa baita errekuperatzea eta askoz ere zehatzagoa.

Horregatik, funtsezkoa da lesioak ondo zaintzea, izan ere, batzuetan lehenago sendatzearren zailtasunak dira eta ondorioz, hasierako baja epea larritu eta luzatzen da.

Entrenatzailearen garrantzia.

Oraingoan, talde bat zuzentzen duen entrenatzaile batek jarraitu behar dituen zenbait pausuren inguruan hitz egingo dut.

Kirol arloan lanean aritzen den jende heldua (entrenatzaileak, gurasoak, antolatzaileak, epaileak…) elkarlanean aritu behar da lanean gazteek kirola gogoz eta seriotasunez hartu dezaten.

Entrenatzaileen garrantzian zentratuz gero, hurrengo ezaugarriak nabarmendu beharko genituzke:

Jokalariei segurtasuna transmititu: Ingurune seguru bat ezarri. Kontuan hartu ariketen zailtasuna eta berria den zerbait ondo azaldu eta horretarako behar den denbora erabili. Norgehiagokak ekidin eta jokalari bakoitza seguru eta konfiantzaz sentitzen bada bere beldurra desagertzen joango da.

Gauza positiboak topatu eta baloratu: Taldearen parte hartzea sustatuko duen zerbait bilatu. Animatu eta laguntasuna erakutsi uneoro, ez une txarretan bakarrik. Giro positibo bat sortuz eta guztiaren gainetik gogoak erakutsi, jokalariak ere kontagiatu daitezen.

Zaindu jokalariekin duzu komunikazioa: Adi egon jokalariek esaten dutenera eta elkarrizketak eduki eurekin. Batzuetan, ahozko komunikazioa eta ahozkoa ez dena kontrajarriak direnean (esaterako, haserre zaudela ikusten da baina ondo ari dela esaten diozu) efektu negatibo bat sortzen da haurrarengan. Horregatik, kirolarien keinuan kontuan hartu behar dira: euren aurpegia, euren isiltasunak… Entrenatzailearen mezua ondo ulertu dutela jakitea ezinbestekoa da. Gainera, garrantzitsua da nekatuta daudenean informazioa gehiegi ez ematea, izan ere, nekeak atentzioa galtzean eragiten du eta ondorioz azalpenak laburrak izatea komeni da.

Eramango den estiloa ondo aukeratu: eraman behar den norabidea, egoeraren, helburuaren eta jokalari bakoitzaren araberakoa izan behar da.

Hemen jorratu ditut entrenatzaile edo tutore batek talde baten aurrean jarraitu behar dituen pauso batzuk lortu nahi duen giroa edo emaitzak positiboak izan daitezen. 

Atleten dieta.

Jarraian, kirolari batek orokorrean jarraitu behar duen dietaren inguruan arituko gara. Kasu honetan, atletismo mundua sakonduko dut, baina beste kirol askotan ere antzeko pausoak jarraitzen dituzte kirolariek.

Emango ditudan irizpideak, 55 eta 75 kilo inguruko kirolari baten ingurukoak izango dira. Egunean zehar, kirolari batek proteina kopuru bat hartu behar du eta egingo duen ariketa kontuan hartu behar da fruta, berdura, zereal edo jango duenaren kantitatea zein den jakiteko. Garrantzitsua da heziketa fisikoa egiten hasi baino bi edo bi ordu eta erdi lehenago jatea.

Dieta altua izan behar da.

Karbohidrato konplexuak: energiaren %60-ko beharrak, karbohidratodun jakietatik etorri behar dira, gero glukosa bilakatzen baitira eta oso egokia da muskuluek lan egin dezaten. Jaki hauen barruan hurrengo hauek daude; ogia, arroza, pasta, zerealak edo fruta. Lehiaketa baten parte hartu aurretik, karbohidrato kantitatea gehitu daiteke, muskuluak eta gibela glukosaz bete daitezen.

Likidoak: Gorputza ondo hidratatu behar da ariketa egiten ari diren heinean eta baita bukatu ostean ere. Kafeina duten edarien kontsumoa kontrolatu behar da.

Dieta baxua izan behar da.

Grasak: Grasa asko duten jakiak saihestu behar dira. Grasa kopuru txiki bat beharrezkoa da osasun ona izateko, batez ere bitamina liposolubleak irensteko. Grasa ez da energia iturri egoki bat muskuluen lanerako, hortaz, mantekila, margarina, krema edo maionesa moduko jakiak alde batera uztea komenigarria izango litzateke.

Dieta neurtua izan behar da.

Proteinak: erresistentzia probatako atletek, proteinak hartu behar dituzte ariketa egin ostean euren muskuluak berreskura daitezen. Honetarako, proteinak dituzten elikagai gehiago besterik ez dira hartu behar.

Zuntza: atletek orokorrean elikagai gehiago hartu behar dituzte, hortaz, ezinbestekoa da zuntza duten elikagaiak hartzea.

Elikadura eta nutrizioaren arteko aldea.

Sarrera hau, azkenengoarekin lotuz, oraingoan, elikadura eta nutrizioaren artean dauden lotura eta aldeen inguruan hitz egingo dut.

Elikadura eta nutrizioaren arteko aldeak:

Elikadura, jakiek dituzten elikagaiak organismora eramateko modua da. Kanpoko prozesu bat da, zeinetan pertsonaren nahiak hartzen duen parte eta aldagarria izan daiteke.

Nutrizioa, prozesu bat da, zeinetan organismoak jakietako elikagaiak eraldatu, erabili eta gure gorputzean ezartzen dituen. Barruko prozesu bat da, zeinetan ez duen pertsonaren nahiak parte hartzen eta aldagarria izan daiteke.

Kirola eginez, gure behar energetikoak eta nutrizionalak areagotu egiten dira, entrenamendu edo lehiaketa bat bada ere.

Hortaz, elikadura orekatu eta egoki bat edozein ariketa egiterako orduan ezinbestekoa da kirol errendimendua hobea izan dadin.

Gainera, elikadura egokia, edozein pertsonaren esku dagoen zerbait da, izan ere, norberak egin dezake, aldagarria da eta hezigarria ere bada.

Elikadura kirolean.

Elikadurak kirolean duen berebiziko garrantzia jorratuko dut gaur, horrek dakartzen alde on eta alde txar batzuk aipatuz.

Kirol errendimendua zenbait faktoreren bitartez hobea ala txarragoa izan daiteke; entrenamenduak, motibazioak, genetikak, egoera fisikoak, inguruneak eta baita elikadurak ere eragina dute bertan. Azken honek, garrantzia handia du helburuak lortzerako orduan, izan ere, nahiz eta entrenamendua eta prestaketa onak izan, ez bada elikadura egoki bat eramaten, kirolariaren errendimenduan eragin negatiboak izan ditzake.

Urteak pasa ahala, gero eta kirolari eta pertsona gehiagok hartzen dute kontuan elikadura. Esan behar dago, informazio falta handia dagoela honen inguruan, eta jende asko ausartzen dela elikaduraren inguruko dietak aipatzen ala proposatzen, baina horietako asko ezjakintasunetik abiatzen direla eta hortaz, negatiboa izan daiteke epe luzera.

Kirolari baten elikadura ez da pertsona batenetik asko urruntzen eta orokorrean nahiko orekatua izaten da. Kirolari batek, jakina denez, energia behar izaten du, egiten duen esfortzua handiagoa delako eta horretarako, bitamina eta mineralez osatutako janaria edo edaria hartzea izaten da egokiena.

Ezaguna da, kirolari bat esfortzu fisiko bat egitera doanean komenigarria dela energia duen jakiak jatea; hala nola, pasta (makarroiak, espagetiak, lasaina…), oilaskoa… Horretaz gain, edari energetikoak ere ezinbestekoak dira, esfortzua egiten ari zarenean gorputzeko defentsak modu egokian mantentzen dituztelako.

Hortaz, ariketa fisiko bat egiten ari garenean, likidoa hartzea oso garrantzitsua da, erabiltzen ari garen muskuluek ehuneko-ehunean jarrai dezaten eta gorputza deshidratatu ez dadin. Gainera, ariketa hori amaitzean, erre duguna errekuperatzeko ere hidratazioa ezinbestekoa da, bestela, esfortzuaren ondorioz, mareoak edo antzekoak jasateko arriskua baitago.